Dijital Vergi Uyumunda Güvenli ve Akıllı Veri Paylaşımı Dönemi
“Dijital Vergi Uyumunda Güvenli ve Akıllı Veri Paylaşımı Dönemi: Yeni Protokol, Yeni Sorgu Altyapısı ve Ücretlendirme Gerçekleri”
TaxTen
Türkiye’de e-Dönüşüm alanında önemli bir adım daha atıldı. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) ile imzalanan yeni Veri Paylaşımı Protokolü, mükellefiyet doğrulama, faaliyet kodu kontrolü, şube adres bilgisi ve terk mükellef sorgularının standart bir web servis yapısı üzerinden güvenli şekilde yapılmasını mümkün kılıyor.
Bu protokol, e-Belge süreçlerinde doğruluk, uyum ve veri güvenliğini artırırken; beraberinde ciddi bir maliyet boyutu da getiriyor. Bu nedenle konu, sadece teknik bir entegrasyon değil, aynı zamanda bütçesel, operasyonel ve iletişimsel olarak ele alınması gereken yeni bir dönemin başlangıcı.
Sistemin 1 Ocak itibari ile ZORUNLU olarak devreye girmesi bekleniyor.
Protokol ile Gelen Yeni Sorgu Sisteminin Kapsamı
GİB tarafından sağlanacak web servisler şunları içeriyor:
-
Mükellefiyet Detay Getir Servisi
-
Değişiklikleri Sorgula Servisi
-
Tüm Faaliyet Bilgilerini Getir Servisi
-
Şube Adres Bilgileri Getir Servisi
Bu servisler ile birlikte;
-
Alıcı mükellefiyet doğrulama
-
Faaliyet kodu bazlı doğru KDV oranı belirleme
-
Mükellefiyeti terk eden firmaların sistemde kapatılması
gibi süreçler otomasyonla ve GİB kayıtları referans alınarak yapılabilir hâle gelecek.
Yeni Ücretlendirme: Sorgu Başına Maliyet ve Etkileri
Protokol kapsamında yapılan tüm bu sorgulamalar ücretli olacak. Ücretlendirme, Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 413. maddesi kapsamında belirlenen katılma payı esasına göre yapılacak.
Güncel Durum (2024 değerlemesi ile)
-
Her bir sorgunun maliyeti: ~0,70 TL
-
Minimum sorgu adedi: 4
Yani tek bir işlemde minimum 2,80 TL maliyet oluşuyor.
2025 yılbaşından sonra beklenen durum
Yeniden değerleme oranı ile birlikte:
-
Sorgu başı maliyetin ~1 TL seviyesine çıkması öngörülüyor.
-
Gerçek kişi sorgularında bu ücretin yaklaşık iki katına çıkması, yani
~2 TL seviyesine ulaşması bekleniyor.
Bu tutarlar şu anda sorunsuz görünebilir; ancak sorgulama davranışı doğru yönetilmezse işletmeleri zorlayabilecek bir maliyet tablosu ortaya çıkabilir.
Asıl Kritik Nokta: Sorgulama Sıklığı Net Değil
Protokolde sorgunun hangi sıklıkta yapılması gerektiğine dair net bir ifade bulunmuyor.
Ancak, mükellefiyet kontrolü ve faaliyet kodu doğrulaması gibi işlemler belge üzerindeki bilginin doğruluğunu garanti altına almak amacıyla yapılıyor.
Bu da pratikte şu anlama geliyor:
Her fatura düzenlendiğinde en az bir kez sorgu yapılması gerekir.
Ayda birkaç milyon ya da birkaç yüz bin fatura kesen işletmeler için bu durum:
* Birim maliyetin katlanarak büyümesi,
* Sorgu hacmine göre aylık ciddi bir katma maliyet oluşması,
* Entegratörlere yansıtılan maliyetlerin müşteri tarafında yanlış anlaşılması
gibi risklere yol açabilir.
Sektörel Risk: Entegratör – Müşteri Çatışması
Bu yeni ücretlendirme modeli doğru şekilde iletişim kurulmazsa, sektörde ciddi bir tansiyona neden olabilir.
-
Müşteriler sorguların neden ücretli olduğunu anlamayabilir.
-
Ücretler özel entegratörler tarafından tahsil edildiği için, maliyetin kaynağı yanlış anlaşılabilir.
-
Firmalar entegratörlerin “yüksek ücret talep ettiği” yönünde algıya kapılabilir.
Bu nedenle, hem GİB hem de özel entegratörlerin bu süreci şeffaf, açık ve zamanında anlatması kritik bir gerekliliktir.
TAXTEN’in Görüşü: Daha Sağlıklı Bir Model Mümkün
Yeni model, teknik açıdan birçok iyileştirme sağlarken maliyet mekanizmasında bazı değişiklik önerileri yapılabilir.
Önerimiz: Ücretin Entegratörden Değil, Doğrudan Mükelleften Tahsil Edilmesi
Katılma payının:
-
Özel Entegratör üzerinden dolaylı olarak değil,
-
Doğrudan GİB tarafından ilgili mükelleften tahsil edilmesi
sektördeki olası yanlış anlamaları büyük ölçüde ortadan kaldıracaktır. Bu nedenle de hızlıca bu konuda mükellefleri bilgilendirici bir duyurunun GİB tarafından yapılması gerekiyor.
Bu model:
-
Maliyet şeffaflığını artırır,
-
Entegratör–mükellef ilişkisini zedelemez,
-
Maliyetlerin faturalandırılmasında tutarlılık sağlar,
-
Sürecin daha sağlıklı şekilde işlemesine katkı sağlar.
Güvenlik, Loglama ve KVKK Çerçevesi
Protokol;
-
VPN üzerinden güvenli bağlantı,
-
10 yıl log saklama zorunluluğu,
-
KVKK’ya tam uyum,
-
Vergi mahremiyeti ve TCK kapsamındaki yükümlülükler
gibi alanlarda çok net ve sıkı kurallar içeriyor.
Bu, dijital vergi uyumu açısından altyapıyı güçlendiren önemli bir adım.
TAXTEN olarak bu gerekliliklerin tamamını eksiksiz yerine getirmek, müşterilerimizin e-Belge operasyonlarını güvenli ve kesintisiz şekilde yürütmek için altyapımızı bu doğrultuda hazırlıyoruz.
Sonuç: Yeni Dönem Standartları Başlıyor
Bu protokol ile birlikte:
-
Veri paylaşımı güvenli bir mimari üzerinden,
-
Doğrulamalar GİB kayıtları baz alınarak,
-
Sorgulamalar ise maliyetlendirilmiş ve loglanan bir yapıda